Cova, La (Vila-real)
Sinónimos:
— Vila-real, Cova de

Coordenadas de la boca:
Método coordenadas:G.P.S. sin S.A. (Después del 1-5-00) Zona: 30S
Proyección UTM  -  Datum ETRS89 X: Autentificación requerida Y: Autentificación requerida Z: Autentificación requerida
Proyección UTM  -  Datum ED50 X: Autentificación requerida Y: Autentificación requerida Z: Autentificación requerida
Coordenadas geográficas (WGS84  -  Grados decimales) Longitud: Autentificación requerida Latitud: Autentificación requerida

Aspectos puntuales de la cavidad
— Cavidad artificial: Túnel, refugio, bodega, etc.
— Cavidad con acceso restringido (puerta).
— Circuito integral y/o varias bocas.
— Guerra Civil Española (1936/39)
— I.científico (2): Cavidad con USO histórico (refugios, fabr.pólvora)
Genesis: Z1.- Cavidades artificiales

Valoración de la cavidad
Aspecto (*) Rango Relativo Absoluto
Deportivo  (0 - 10) 
Científico  (0 - 5) 
Lúdico-Social  (0 - 2) 
General  (0-10) 
(*) Sin datos espeleométricos (Recorrido o Profundidad) 

Descripción de la cavidad
Cavidad artificial, excavada en arcilla y aluvión en forma de túnel que atraviesa parte del subsuelo del pueblo, desde la zona alta o W, a la zona central. En el año 1902 se produjo un hundimiento parcial de la misma. Fue explorada parcialmente a principio de siglo por Sarthou Carreres.
Durante la pasada Guerra Civil Española, numerosas familias se refugiaron en esta cavidad para protegerse de los bombardeos aéreos.
Cavidades excavadas artificialmente en conglomerados del cuaternario del río Mijares. Posiblemente haya tramos naturales, pero la utilidad de estas galerías se produjo al ensanchar y aprovechar oquedades naturales, que en un principio se produjeron por erosión de aguas subterráneas alimentadas por filtraciones producidas por el asentamiento humano en superficie.
Referencias de Sarthou Carreres de principios de la década de 1910 indican: "Ya en el poblado, todavía hay restos de la cuasi enterrada cueva, parte natural y a trozos modificada por la mano del hombre, que va de la parte alto u oeste del dicho poblado, a su parte central. Hemos tenido ocasión de visitarla a trozos (los que su deteriorado estado permite). Es de arcilla y de conglomerados de aluvión. Se entraba por un huerto, sito en el interior de la ciudad, pero los arrastres de las lluvias cegaron por completo esa entrada. Además, el dueño del antedicho predio rústico, cubrió dicha boca para evitar el escape de sus animales domésticos.
En 1902 ocurrió un hundimiento (a causa de las lluvias torrenciales) en los corrales de unas casas sitas sobre el trayecto de esa cueva (muriendo caballerías y aves de corral); con ese motivo y con no pocas precauciones, tuvimos ocasión de recorrer otro trayecto de la misma cueva. Es muy parecido al anterior y a trozos amenaza ruina por las filtraciones y por los desagües de las casas que sobre ella se cimentan.". En el año 2005 todo sigue igual que esa descripción de hace casi 100 años.

Topografía:Cavidad sin topografía conocida.

Imágenes
Debajo de una casa de la Calle Ermita.
Restos de materia orgánica de los aseos de las casas superiores.
Topografiando alguna galería de techo bajo (C/. Ermita-Sta.Isabel).

Bibliografías
Artículo Autor Libro Editorial Fecha Tema Tipo +
Espeleología (Apartado VII)  Sarthou Carreres, Carlos  Geografía General del Reino de Valencia. Provincia de Castellón.  Editorial Alberto Martín. Barcelona.  Año 1913  Catalogación espeleológica  Libro/Enciclopedia general 
Catálogo espeleológico del País Valenciano - Tomo II  Varios autores  Catálogo espeleológico del País Valenciano - Tomo II  Federación Valenciana de Espeleología  Abril/1982  Catalogación espeleológica  Libro/Enciclopedia de carácter espeleológico 
Toponimia y Agricultura.  Domingo Pérez, Concepción  Boletín de la Sociedad Castellonense de Cultura, Tomo LXI  Sociedad Castellonense de Cultura  Abril-Jun./1985  Toponimia  Revista/Boletín periódico general 
La Defensa Pasiva en Vila-real. Una década de precauciones en caso de ataque aéreo.  Moliner Callergues, José Miguel  Revista Cadafal  Associació cultural Ateneu XXI. Vila-real.  Maig / 1993  Historia contemp. / Guerra Civil  Revista/Boletín periódico general 
El ayuntamiento encarga a un grupo de espeleólogos un estudio del subsuelo  Manzanet, Xavier  Diario Levante de Castellón  Sección Comarcas  1997/05/31  Simple cita general  Periódico diario 
Hundimientos en la calle Santa Isabel a causa de una cueva subterránea  Garcia, Marta  Diario Mediterráneo. Villarreal.  Diario Mediterráneo  1997/05/31  Simple cita general  Periódico diario 
Tapan la cueva de la calle Santa Isabel para evitar hundimientos  Garcia, Marta  Diario Mediterráneo. Vila-real.  Diario Mediterráneo  04/06/1997  Simple cita general  Periódico diario 
Espeleólogos estudian una gruta del siglo XV que cruza Vila-Real  Diario Las Provincias  Diario Las Provincias, Valencia.  1997/05/31  Etnografía  Periódico diario 
El consistorio inicia una revisión general de los edificios cercanos a la cueva subte  Manzanet, Xavier  Diario Levante. Sección Vila-Real.  Levante - El Mercantil Valenciano  04/06/1997  Etnografía  Periódico diario 
Catálogo de cuevas.  Carceller, Bautista  Diario Mediterráneo  Diario Mediterráneo. Sección Vila-Real.  2003/06/05  Etnografía  Periódico diario 
Vecinos del Camí L'Ermita aún conservan refugios de guerra.  Vilar, Amanda  Diario Mediterráneo  Diario Mediterráneo. Sección Comarcas.  27.06.2004  Etnografía  Periódico diario 
¿Cuevas bajo la plaza?.  Cardá, Josep  Diario Mediterráneo  Diario Mediterráneo. Sección Vila-Real.  2004/06/08  Etnografía  Periódico diario 
Un equipo de espeleólogos realizará un estudio topográfico de la cova.  Trilles, Eli  Heraldo de Castellón, Sección Comarcas. Vila-real.  Heraldo de Castellón.  2005/10/30  Etnografía  Periódico diario 
Clausell resta valor patrimonial a la cova que recorre el subsuelo  Ortega, Lorena  Heraldo de Castellón. Sección Comarcas.  Heraldo de Castellón  2005/11/01  Etnografía  Periódico diario 
La excavación en unas obras saca a la luz una nueva cueva.  Carda, Josep  Diario Mediterráneo. Sección Comarcas.  Diario Mediterráneo  12/01/2007  Etnografía  Periódico diario 
Una cueva al borde de la leyenda.  Trilles, Eli  Diario Mediterráneo. Edición Vila-real.  Diario Mediterráneo  16/01/2007  Etnografía  Periódico diario 
Las desobstrucciones en la espeleología castellonense.  Cantavella, Santi  Revista Berig - Núm. 9  Espeleo Club Castelló  Junio/2009  Técnicas espeleológicas varias  Revista/Boletín periódico especializado en espeleo 
Els bombardejos de Vila-real durant la Guerra Civil (1937-1939).  Font Pitarch, Domingo J.; Pitarch Font, Antoni  Els bombardejos de Vila-real durant la Guerra Civil (1937-1939).  Ajuntament de Vila-real.  Febrer/2010  Historia contemp. / Guerra Civil  Libro/Enciclopedia general 
Pez en la hierba.  Gil Cheza, Ángel  Pez en la hierba.  Suma de Letras.  Abril/2015  Simple cita general  Libro/Enciclopedia general 
Llegendes i contalles a l’escola. Les coves de les comarques castellonenques com a es  Bataller Català, Alexandre  Paisatge i conflicte social: coves, refugis i trinxeres.  Grup d’Estudis Etnopoètics  Setembre/2019  Etnografía  Libro/Enciclopedia general 
Mitos, leyendas y tradiciones de Castellón.  Varios autores  Mitos, leyendas y tradiciones de Castellón.  El Periódico Mediterraneo.  Año 2020  Etnografía  Libro/Enciclopedia general 

Actualizado: 15/03/2019

Página principal